Εισαγωγή
Το διαζύγιο και τα ακίνητα αποτελούν ίσως το πιο περίπλοκο και φορτισμένο κεφάλαιο ενός χωρισμού. Ειδικά όταν οι σύζυγοι έχουν επενδύσει από κοινού σε κατοικίες, οικόπεδα ή επαγγελματικά ακίνητα, τα ερωτήματα είναι πολλά: σε ποιον ανήκει το κάθε ακίνητο, ποιος θα το κρατήσει και πώς υπολογίζεται η αξία του.
Η σωστή νομική καθοδήγηση είναι καθοριστική για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα και των δύο μερών.
Ποιο καθεστώς ισχύει για τα ακίνητα των συζύγων
Κατά τη διάρκεια του γάμου, κάθε σύζυγος διατηρεί την ατομική του περιουσία. Εάν ένα ακίνητο αγοράστηκε στο όνομα του ενός, θεωρείται δικό του, εκτός αν αποδειχθεί συμβολή του άλλου στην απόκτησή του.
Στις περιπτώσεις όπου το ακίνητο αγοράστηκε:
- στο όνομα και των δύο, ανήκει εξ αδιαιρέτου (συνιδιοκτησία).
- μόνο στον έναν, αλλά με χρήματα ή εργασία και του άλλου, τότε μπορεί να ζητηθεί αποζημίωση λόγω συμβολής σύμφωνα με το άρθρο 1400 ΑΚ.
Η αποζημίωση λόγω συμβολής
Αν ο ένας σύζυγος συνέβαλε ουσιαστικά στην απόκτηση ή στην αύξηση της αξίας ενός ακινήτου που ανήκει αποκλειστικά στον άλλο, έχει δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση.
Η συμβολή αυτή μπορεί να είναι:
- οικονομική (π.χ. καταβολή δόσεων δανείου, ανακαινίσεις)
- έμμεση (π.χ. εργασία στο σπίτι, φροντίδα των παιδιών, ώστε ο άλλος να εργάζεται απερίσπαστα)
Το δικαίωμα αυτό ασκείται μέσα σε δύο χρόνια από το διαζύγιο και βασίζεται στην πραγματική αύξηση της περιουσίας του άλλου συζύγου.
Ακίνητα από κοινού ή με δάνειο
Αν οι σύζυγοι έχουν αγοράσει από κοινού ένα ακίνητο με στεγαστικό δάνειο, η εξόφληση των δόσεων αποτελεί κοινή ευθύνη. Σε περίπτωση χωρισμού:
- το ποσοστό ιδιοκτησίας κάθε συζύγου παραμένει όπως ορίζεται στο συμβόλαιο,
- το δάνειο συνεχίζει να βαραίνει και τους δύο (αν είναι συνυπόχρεοι),
- και απαιτείται συνεννόηση για τη μελλοντική χρήση ή εκμίσθωση του ακινήτου.
Αν ο ένας σύζυγος παραμείνει στο ακίνητο, μπορεί να συμφωνηθεί χρηματική αποζημίωση ή παραχώρηση του ποσοστού του άλλου με αντίστοιχη καταβολή.
Η χρήση της οικογενειακής στέγης
Ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης, το Δικαστήριο μπορεί να παραχωρήσει προσωρινά τη χρήση της οικογενειακής στέγης στον γονέα που έχει την επιμέλεια των παιδιών, ώστε να εξασφαλιστεί η σταθερότητα της διαμονής τους.
Η παραχώρηση αυτή δεν μεταβάλλει την κυριότητα, αλλά έχει πρακτική σημασία στην καθημερινότητα της οικογένειας.
Διανομή και λύσεις μέσω συμφωνίας
Στην πράξη, οι σύζυγοι μπορούν να ρυθμίσουν τα περιουσιακά τους ζητήματα εξωδικαστικά, με κοινή συμφωνία που διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες και τη βούλησή τους.
Η λύση αυτή συνήθως είναι ταχύτερη, πιο ευέλικτη και συμβάλλει στη διατήρηση μιας ήρεμης επικοινωνίας, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν παιδιά ή κοινές οικονομικές υποχρεώσεις.
Πώς να προστατεύσετε την περιουσία σας
Πριν ξεκινήσει η διαδικασία του διαζυγίου, είναι κρίσιμο να:
- Συγκεντρωθούν τίτλοι, δάνεια, αποδείξεις πληρωμών και ανακαινίσεων.
- Ελεγχθεί αν υπάρχουν κοινές επενδύσεις ή λογαριασμοί που σχετίζονται με τα ακίνητα.
- Ζητηθεί εξειδικευμένη νομική συμβουλή, ώστε να διαμορφωθεί στρατηγική που προστατεύει την περιουσία και τα δικαιώματα κάθε μέρους.
Συμπέρασμα
Το διαζύγιο και τα ακίνητα απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό, όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης αλλά και για να αποφευχθούν μελλοντικές αντιπαραθέσεις.
Η σωστή νομική καθοδήγηση μπορεί να εξασφαλίσει μια δίκαιη λύση, να διαφυλάξει την αξία των κοινών επενδύσεων και να επιτρέψει στα δύο μέρη να προχωρήσουν με ασφάλεια στη νέα τους ζωή.